Skip to main content

Footprint fetisj

Geschreven op .

Nou, ik heb er een hoor; ik ben al een tijdje nogál geïnteresseerd in het onderwerp 'ecologische impact' of 'footprint' en dan met name die van mezelf. Niet dat ik op gigantisch grote voet leef (sorry voor deze woordgrap) (maat 38), maar ik wil graag een wit voetje halen (sorry, sorry).

Nu merk ik dat veel mensen dat óf heel interessant, óf ontzettend irritant vinden. En wat blijkt: daar is een reden voor!
Check hier.

Klaar voor de start
Voor de geïnteresseerden onder ons ga ik mijn bevindingen op papier zetten. Dat helpt mij om wat overzicht te krijgen in de brij van informatie en misschien kan het jou inspireren of op een andere manier helpen. Wie weet!

Ik moet erbij zeggen dat ik al een tijdje bezig ben en dat mijn startpunt misschien niet jóuw startpunt is. Sterker nog, voor sommigen zal dit voelen alsof je daar nooit zult komen. Dat snap ik en dat is helemaal prima. Ik wil niemand iets opleggen. Ik ga proberen om het zo duidelijk mogelijk voor je te maken en stel me anders gerust een vraag. Ik heb niet voor niets een f.f.

Ecologische voetafdruk
Maar goed, wat is het? Een ecologische voetafdruk, ook wel footprint genoemd, is een getal dat weergeeft hoeveel biologisch productief land- en wateroppervlak er nodig is om je consumptie te handhaven en het afval te verwerken dat daaruit voortkomt.

Dus stel je koopt een 'live simply' shirt van Patagonia (niet gesponsord), dan is er katoen nodig om het te maken, er is energie nodig om het te produceren, het moet vervoerd worden en na een paar jaar ook weer gerecycled of afgevoerd. Dat alles kun je uitdrukken in globale hectares land- en/of wateroppervlak. Bijvoorbeeld akkerland voor het verbouwen van katoen en bos voor het opnemen van CO2. Hectares worden hierbij omgerekend naar globale hectares (m.b.v. een omzet- en gelijkwaardigheidsfactor), zodat de hectares vergelijkbaar worden. En dat is handig!

Luke z'n Live Simply shirt is gemaakt van 4,8 plastic flessen, 0,12 kilo textielafval en bespaart 238 liter water in vergelijking met een gewoon katoenen T-shirt. Hij is 100% gerecycled en dat betekent dat er minder globale hectares (gha) nodig zijn om hem te maken, jeuh!

Impact berekenen 
Met behulp van globale hectares kun je de balans opmaken. Je kunt bijvoorbeeld zien wat jij als persoon aan impact hebt op de wereld. Nu hoor ik je denken: waarom, in hemelsnaam, zou ik dat moeten weten? Nou, omdat je onbewust véél (verborgen) impact hebt en dat heeft vergaande gevolgen.
Ik ga je niet proberen te overtuigen van die gevolgen hoor (dat is nogal een klusje). Bij mij duurde het een paar jaar(!) voordat ik overtuigd was. Het had wat incubatietijd nodig of realisatietijd. Pas na die jaren werd ik écht bewust en dan ga je je toch afvragen in hoeverre je zelf aan die impact wilt bijdragen.

Anyhow, mijn bevindingen na die jaren:

  1. Ik hou van de natuur. Veel.
  2. Ik heb geleerd dat we op rampkoers zijn. Ook veel. (En snel; ga ik meemaken.)*
  3. Ik geloof niet in een god, dus die gaat het niet fixen.**
  4. Ik geloof wél dat wij dat kunnen. 

Voetafdruk vs biocapiciteit
Als ik mezelf even als gemiddelde Nederlander zou beschouwen (hmz), dan leef ik momenteel alsof ik 3,52 Aardes tot mijn beschikking heb (volgens de meest recente gegevens uit 2014). Daarmee teer ik dus in op de capaciteit van onze Aarde en verkloot ik een hoop voor anderen op deze wereld (nu) en voor mijn super schattige neefje (over 30 jaar - want zo snel gaat het).

Hoe zit dat precies?
Een gemiddelde Nederlander heeft een ecologische voetafdruk van 5,92 globale hectares (gha). Niet alles van deze voetafdruk is 'slecht' hoor. We hebben namelijk één wereld tot onze beschikking en die kunnen we gerust gebruiken.

Tegenover de ecologische footprint staat daarom de biocapaciteit. De biocapaciteit is het vermogen van het ecosysteem om biologisch materiaal te produceren en te absorberen dat door de mensen wordt gegenereerd, volgens de huidige methoden en technieken. Wereldwijd gezien is dat 1,68 gha per persoon. Deel je de Ecologische Voetafdruk van de gemiddelde Nederlander door de biocapaciteit van de wereld (5,92 gha / 1,68 gha), dan kom je op 3,52 Aardes.
En tja, dat is op (niet heel) lange termijn vooral funest voor onszelf. De Aarde vergaat immers niet, de mens daarentegen…

Wist je dat de gemiddelde Nederlander leeft alsof we 3,52 Aardes hebben? 

 
Eerlijke impact / Fair Footprint
Om het eerlijk en duurzaam te houden zóuden we moeten leven binnen de draagkracht van 1 Aarde. Dat wil ik! Ik vind het tof als dat zou lukken. Daarmee neem ik alleen mijn deel (hartstikke eerlijk) en red ik de natuur (en die wil ik redden natuurlijk) (superhero). Dat lukt niet in mijn eentje (I know), maar zoals mister Ghandi het zegt: "You must be the change you wish to see in the world." En zo is het.


Mijn eerlijke deel :P.


Draagkracht van 1 Aarde
Om te leven binnen de draagkracht van 1 Aarde, moet ik weten wat haar draagkracht is.
Ik weet nu dat de biocapaciteit van de Aarde 1,68 gha per persoon is.*** Dat deel kan ieder individu op deze wereld gerust gebruiken. Maar is dat het complete plaatje? Neh.., dat zou ook te makkelijk zijn :). Niet álles wat je gebruikt kun je namelijk omzetten in globale hectares.

In totaal is er schaarste op 4 gebieden:

  • Vruchtbare landbouwgrond (= biocapaciteit = 1,68 gha per persoon.)
  • Zoetwater
  • Bepaalde grondstoffen
  • Energievoorraden  

In hoeverre de andere 3 peilers van belang zijn voor mijn missie weet ik nog niet. Daarover meer in de volgende post.


Zou dat kunnen? Alleen je eerlijke deel gebruiken? Ik ben dus benieuwd!

 

Heb je vragen of opmerkingen? Laat ze gerust hieronder achter.
Misschien weet jij hier meer over? Dan hoor ik dat ook heel graag!

Wil je mijn speurtocht volgen? Ik stuur zo af en toe een nieuwsbrief. Je kunt je hiernaast inschrijven. 

 

* Ik ga niet proberen je te overtuigen. Mocht je willen weten waarom ik zo zeker ben, dan geef ik je natuurlijk graag wat info. 
** Hier kun je mij weer niet van overtuigen ;).
*** National Footprint Accounts (waar ik veel informatie vandaan haal) berekent ook nog een biocapaciteit voor Nederland. Dit is gebaseerd op het aantal Nederlandse hectares dat door hen als bruikbaar wordt beschouwd gedeeld door het aantal inwoners van Nederland. Dit getal ligt lager (0,86 gha per persoon) dan de wereldwijde biocapaciteit (1,68 gha per persoon). Dit komt omdat ons land druk bevolkt is. Het betekent dat ik, als ik zou leven binnen 1,68 gha, land nodig heb buíten Nederland om in mijn behoefte te voorzien. In mijn ogen is dat niet erg, want dat kan gewoon. We 'kopen' momenteel als het ware ook vruchtbare grond uit andere landen door de productie daarheen te verplaatsen. Daarom ga ik uit van de wereld biocapaciteit van 1,68 gha (per persoon).

 

 

Bronnen: